Hoe kan ik mijn kind leren om zelf te slapen? 

Peuters en kleuter lijken soms onvermoeibaar. Als ze moe zijn, worden ze alleen maar drukker en luidruchtiger.  Ze hebben wel voldoende slaap nodig om al hun ontwikkelingen en indrukken van de hele dag te verwerken. Je kind wil het niet toegeven natuurlijk, maar hij heeft slaap nodig.  Sommige kinderen zijn van nature “goede” slapers al vanaf hun geboorte. Ken je die verhalen van die ouders? Hoe makkelijk hun kindje slaapt en eet etc. Nou dat geldt niet voor iedereen. Het goede nieuws is dat in slaap vallen blijkbaar een gewoonte is en dat alle kinderen het kunnen leren. Het zal niet bij iedereen even makkelijk gaan en het kan wat tijd vergen om die gewoonte te ontwikkelen, maar je kind kan leren om zichzelf in slaap te brengen en uiteindelijk in slaap te blijven. Je stelt jezelf de vraag: "Hoe kan ik mijn kind leren om zelf te slapen?"  Hier is hoe:  

1. Begin vroeg in de avond met het“afbouwproces”.

Peuters die door het hele huis hebben gerend, kunnen niet zomaar omschakelen als je besluit dat het bedtijd is. De laatste paar uur voor het slapengaan moet kalm en stil zijn. Geef ze tijd om weer tot rust te komen vóór dat het bedtijd is,

2. Volg als het even kan elke avond dezelfde avondroutine.

Ik heb een uitgebreid artikel geschreven over het belang van routine voor (kleine) kinderen. Klik op de link mocht je het willen lezen. 

Je doel is om duidelijkheid en een gevoel van kalmte, rust en veiligheid te creëren. Diner, dan een bad of douche, tandenpoetsen, dan verhaaltje voorlezen, in bed stoppen (met eventueel alle knuffels die mee naar bed moeten), dan misschien een slaapliedje. Dit is een voorbeeld van een effectieve routine.  

Maak de routine niet te lang, want ze zullen altijd een manier vinden om het uit te rekken. Trust me, die fout maak ik niet nog een keer. Beschouw bedtijd niet als een karweitje dat te veel tijd kost. Zie het als quality-time met je kleintje en een mooie afsluiting van een mooie dag.  

Als je kleintje opstandig doet en niet meewerkt, laat de klok zien dat het bedtijd is. Dan is de klok de “bad guy” en niet jij.  

Laat vooral zien dat jij aan zijn/haar kant staat en blijf vooral geduldig. Je kind kan nooit tot rust komen als hij/zij merkt dat je ongeduldig of boos bent.

3. Help je peuter om zijn "biologische klok" in te stellen.

Peuters hebben elke keer een vaste tijd nodig om naar bed te gaan. Hun lichaam begint aan het ritme te wennen en begint slaap te verwachten op dat tijdstip. De meeste peuters vallen beter in slaap als ze vroeg naar bed gaan; tussen 18.30 en 19.30 uur. Je zou denken dat een latere bedtijd hen zou helpen makkelijker in slaap te vallen, maar het werkt averechts. Als ze later opblijven, worden ze oververmoeid en worden stresshormonen (zoals adrenaline en cortisol) geactiveerd om ze op de been te houden. Dat verklaart ook waarom ze drukker worden als ze moe zijn. Dan hebben ze het eigenlijk moeilijker om in slaap te vallen, worden ze 's nachts meer wakker en worden ze vaak vroeg in de ochtend wakker. Dus blijf eerder naar bed gaan totdat je dat magische moment vindt voordat je kleine druk wordt. Dit kan je vinden door op signalen te letten, zoals gapen. 

4. Zet een gezellig bed op.

Alle kinderen doorlopen normale slaapcycli waarbij ze slechts een klein beetje wakker worden en dan weer in diepe slaap gaan. Je doel is om ervoor te zorgen dat je kind tijdens die korte perioden van licht ontwaken niet helemaal wakker wordt. Dat kan je doen door de volgende triggers uit te sluiten. 

Een donkere kamer: verduisterende gordijnen is een must, vooral in de zomermaanden wanneer de kleintjes gaan slapen terwijl het buiten nog licht is. 

Warmte is belangrijk: als je kleintje de dekens eraf trapt, zorg ervoor dat hij zij een goede slaapzak heeft. 

En als je kind eenmaal geen luiers meer draagt, zorg er dan voor dat ze ALTIJD naar het toilet gaan kort voor het slapen. 

5. Een nachtlamp doet wonderen als het gaat om je kind zelf te leren slapen. 

Het onbekende is eng. Wat we niet zien, is eng. Vooral voor kleintjes met hun rijke fantasieën kan het lastig zijn om te slapen wanneer de kamer heel donker is. Omdat ze niet goed kunnen zien, zullen ze van alles bedenken wat er in de kamer zou kunnen zijn, bijvoorbeeld: een monster onder het bed. 

Een goede en vooral niet te felle nachtlamp kan heel veel zorgen wegnemen, waardoor je kleintje met een gerust hart kan slapen. Ik heb mijn onderzoek gedaan opzoek naar een goede nachtlamp voor mijn kleintjes. Hier is het artikel mocht je interesse hebben. 

6. Geef de dutjes niet te vroeg op.

Hoewel elk kind anders is en andere behoeften heeft, zijn de meeste kinderen pas klaar om dutjes op te geven rond de leeftijd van 3 jaar. Als ze eerder zonder dutje gaan, worden ze alleen chagrijnig en drukker, waardoor ze ’s avonds moeilijker in slaap vallen. Luister naar hun lichaam en naar de signalen die ze geven. 

7. Zorg ervoor dat ze overdag voldoende frisse lucht, zonneschijn en lichaamsbeweging krijgen.

Yep! Die oma-weetjes kloppen: kinderen slapen echt beter als ze meer buiten spelen. Alleen niet vlak voor bedtijd, waardoor ze weer energie krijgen! Lachen is ook heel belangrijk, omdat het de stresshormonen vermindert. Speel een ruig spel om ze voor het avondeten aan het lachen te krijgen - wees een kietelmonster of jaag ze door het huis. Veel lachen en plezier zal hen helpen om eerder in slaap te vallen en in slaap te blijven. Als je ze overdag of voor bedtijd niet genoeg vitamine Aandacht en Liefde hebt gegeven, zullen ze eerder opstandig doen rond bedtijd om tijd met je door te brengen en om alle stress eruit te gooien.  

8. Bouw langzaam af.

Als de bedtijdroutine klaar is en je stopt je kind in bed, zullen de meeste peuters en kleuters willen dat je naast hen ligt of bij hen in de kamer blijft. Naast hen liggen raad ik af, omdat je zelf in slaap kan vallen. Of wanneer je opstaat om weg te gaan, worden ze alsnog wakker. Begin gewoon met kleine stapjes. Ga eerst naast je kind zitten en hou hem vast. Gebruik die tijd om zelf tot rust te komen, luister naar muziek of kijk een YouTube video (met oortjes in natuurlijk).  

Als je kind eenmaal gewend is om op deze manier in slaap te vallen, komt de volgende fase: alleen aanraken, maar niet vasthouden, van je kind. Uiteindelijk zal je kind in slaap vallen terwijl je gewoon zijn hand vasthoudt of je hand op zijn voorhoofd legt. (Het helpt vaak om kinderen op dit moment een groot knuffeldier te geven om vast te houden. 

Als dit goed lukt, dan is de volgende stap gewoon in de kamer zitten zonder aan te raken. In het begin zal je waarschijnlijk dicht genoeg bij hem moeten zitten, zodat hij je even kan aanraken als hij wil. 

Ga tenslotte verder en verder zitten, totdat je buiten de slaapkamerdeur bent. Als je kind rechtop in bed probeert te gaan zitten, herinner hem dan op een rustige toon aan dat het bedtijd is en “ga nu liggen alsjeblieft".  

Een andere variatie is om rustig door de kamer te bewegen, het opruimen of het opvouwen van wasgoed, terwijl je peuter in slaap valt. Dit geeft een veilig gevoel. Dan kun je de kamer voor steeds langere en langere periodes verlaten. 

9. Wat als hij huilt?

Je kleintje leert nieuwe slaapgewoonten aan en hij moet afscheid nemen van het goede oude. Dat is moeilijk voor hem. Het kan zijn dat hij huilt en smeekt om de dingen op de oude manier te doen. Hij laat je zijn zorgen en angst zien om zonder jou te zijn. Voor hem is bedtijd tenslotte alsof hij naar Siberië wordt gestuurd en het is begrijpelijk dat hij bang is. Het is jouw taak om te luisteren en te erkennen, stel hem gerust: “Ik ben in de buurt. Ik kom altijd als je roept. Ik hoor alles in je kamer”. 

Dit is niet hetzelfde als een kind achterlaten om het "uit te schreeuwen". Ik heb nooit naar het advies van het consultatiebureau geluisterd om je kind 10 minuten te laten huilen of zichzelf in slaap laten huilen. Je wil hem niet alleen laten met zijn angsten. Bij het kind blijven geeft hem de steun die hij nodig heeft om zijn zorgen onder ogen te zien en te voelen, waardoor ze verdwijnen. 

Vergeet vooral niet om overdag voldoende aandacht en liefde te geven, zodat ze daar ’s avonds minder behoefte aan hebben.  

Dit geleidelijke proces geeft een gevoel van veiligheid en geborgenheid. Tegelijkertijd leert het je kleintje om zelfstandig in slaap te vallen zonder je fysieke nabijheid. Uiteindelijk zal je merken dat je kleintje slaapt zodra zijn hoofd op het kussen ligt. Je hebt dan een hele avond voor jezelf.  

Hoe kan ik mijn kind leren om zelf te slapen?

En zo heb je 9 antwoorden op je vraag: Hoe kan ik mijn kind leren om zelf te slapen? Veel succes!